Inhoudsopgave

•  Inleiding

• Beschrijving gemeente

• Financiële positie

• Evaluatie Beleidsplan 2011-2014 (samenvatting)

• SWOT-analyse

• Visie en kernactiviteiten

• Beleidsvoornemens

• Annex 1: Financiële meerjarenprognose

• Annex 2: Evaluatie Beleidsplan 2011-2014

• Annex 3: Visie en missie ELG Zeist

 
Inleiding
‘Wilt u dan God voor ons raadplegen en hem vragen of onze tocht iets zal opleveren? Ga gerust verder, antwoordde de priester. Uw onderneming is de Heer welgevallig.’ Dit geruststellende antwoord kreeg de kleine stam van de Danieten, die als laatste stam van Israël op zoek was naar grondgebied, te horen in Rechters 18. Ook wij zouden graag een zo duidelijk antwoord krijgen op de vraag of voornemens in het voorliggende beleidsplan opgewassen zijn tegen de vele uitdagingen waarmee wij in de komende periode tot 2018 zullen worden geconfronteerd.

Sprekend over de kerk, schreven wij in het vorige beleidsplan: ‘Elke generatie zorgde ervoor dat het bouwwerk verder groeide en dat delen die al af waren onderhouden werden. De kerk is een eeuwige bouwplaats. De kerk is nooit klaar.’ De afgelopen jaren hadden wij de handen vol aan het  onderhoud van het bouwwerk – de gemeente – maar  van verdere groei was helaas geen sprake.
 
Toch gaan we verder. In dit beleidsplan wordt teruggekeken op de afgelopen periode en er worden lijnen uitgezet naar de toekomst. Het is wel een nabije toekomst, de verre toekomst is voorlopig nog in nevelen gehuld. We blijven, zoals lutheranen betaamt, hoop houden. Om het te zeggen in de woorden van de reformator zelf: ‘Alles wat in de wereld gebeurt, is gebaseerd op hoop. Geen boer zou ooit ook maar één graankorrel zaaien als hij niet hoop op de oogst zou hebben.’ Met die hoop werken wij de komende jaren met dit nieuwe plan. Het moet ons allen enige steun geven op onze tocht.
 
Beschrijving gemeente
De Evangelisch-Lutherse Gemeente Zeist  is een kleine, zelfstandige, streekgemeente met 92 leden. De Evangelisch-Lutherse Kerk maakt deel uit van de Protestantse Kerk in Nederland. In die zin is de ELG Zeist daar ook een deel van. De gemeente valt onder de classis van Zeist is en is daarin ook vertegenwoordigd.
 
De gemeente heeft sinds 2003 geen eigen predikant. Pastoraal werk wordt verricht door de heer J. (Johan) Lotterman (drie uur per week) en door mevrouw C. (Carola) van Zanten (vijf uur per week).  De financiering van de pastorale ondersteuning vindt plaats via een garantiesubsidie van het Bureau Steunverlening van de Protestantse Kerk. De subsidie loopt tot maart 2016. Er is voor acht uur per week een koster in dienst, de heer T. (Teun) Lekkerkerker. Alle functies betreffen tijdelijke benoemingen. De kerkenraad bestaat uit vier leden, één diaken en drie ouderlingen.
 
De weergave van het aantal leden en de samenstelling van het ledental van de gemeente in de afgelopen jaren zijn als volgt:
 

 
Het ledental is vanaf 1998 tot 2010 met 25 % afgenomen. Een forse aderlating. Van 2010 tot 2014 is het ledental nog eens met 22 % gedaald. We zien de terugloop ook in de belangstelling voor de wekelijkse diensten. In 2010 was er nog een groep van 25 tot 30 mensen meestal aanwezig, dat zijn er nu gemiddeld 20. Het teruglopend ledental is het grootste probleem van de gemeente. Het erodeert de financiële basis en het maakt het moeilijk voldoende vrijwilligers te vinden. De verdeling van de leden over de verschillende leeftijdscategorieën geeft het volgende beeld:
 

 
De vergrijzing van de gemeente zet in hoog tempo door:  64% van de leden is ouder dan 60 jaar, 25% is boven de 80. Het aantal leden tussen de 40 en 60 daalde in 16 jaar van 32% naar 21%. ‘Het is een levensvoorwaarde voor de gemeente om nieuwe, relatief jonge leden aan te trekken. Lukt dit niet, dan zal de gemeente in de komende jaren een terugval in ledental te zien krijgen. Hiermee wordt de bestaansgrond direct bedreigd.’ Dit stond in het in 2011 verschenen beleidsplan. Helaas is deze vrees gegrond gebleken.
 
De terugloop van het aantal lutheranen vindt ook op landelijk niveau plaats. Op dit moment zijn er 11.000 lutheranen geregistreerd. Die bevinden zich zowel in zelfstandige lutherse gemeenten, als in protestantse wijkgemeenten waarin lutheranen zijn opgenomen.  In 1970 waren er 50.000 lutheranen geregistreerd. Dat aantal liep in de daaropvolgende 30 jaar spectaculair terug. In 2000 telde de lutherse kerk in Nederland nog 15.000 leden. Zeventig procent van het ledental was in drie decennia verdampt.
 
Financiële positie
De gemeente heeft een begrotingstekort van  5½ %. In 2013 was dit nog 25%. Dankzij de garantiesubsidie voor pastoraal werk is het tekort kleiner geworden. Wanneer de garantiesubsidie wegvalt, vervalt ook de financiële basis voor de pastorale zorg.  Het eigen vermogen van de gemeente was ultimo 2014 € 47.109 en de voorziening grootonderhoud bedroeg € 25.761. De gemeente heeft voor € 24.600 aan renteloze leningen lopen, die tegen voorwaarden tussen 2016 en 2022 kunnen worden omgezet in schenkingen. In Annex 1 is een meerjarenprognose opgenomen voor de looptijd van dit beleidsplan.
 
Evaluatie beleidsplan 2011-2014
In Annex 2 is een uitgebreide evaluatie van het beleidsplan 2011–2014 opgenomen. In deze periode is in het bijzonder ingezet op versterking van het pastoraat. Dit leidde tot intensivering van het huisbezoek. Sinds 2013 wordt op de derde donderdagmorgen van de maand een leerhuis georganiseerd.
 
De communicatie is verbeterd. De leden krijgen tweewekelijks het blad Opgang met nieuws uit onze gemeente, er kwam een nieuwsbrief en de website werd gemoderniseerd. De gemeente neemt in het kader van de Raad van Kerken deel aan oecumenische diensten. Verder wordt er meegedaan met de gesprekken binnen de protestantse kerken in Zeist. Met Het Witte Kerkje worden gemeenschappelijke bijeenkomsten gehouden. Wekelijks worden in de Lutherkapel diensten gehouden volgens de lutherse liturgie. Ondanks de terugloop in ledental vertonen de financiën sinds 2014 een kleiner tekort dan in de jaren ervoor.
 
SWOT-analyse
In een SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats)-analyse kunnen we laten zien wat de sterke en zwakke punten van een organisatie zijn. Welke zaken dragen bij aan het bereiken van het doel van de organisatie en welke zijn daarvoor schadelijk. De invloeden kunnen van interne herkomst zijn (zelf te beïnvloeden) of van externe herkomst (niet te beïnvloeden, maar wel mogelijk om op in te spelen).  Het volgende schema, toegepast op de ELG Zeist, laat dit zien:
 

   
De socioloog Emile Durkheim definieerde religie als ‘een samengesteld stelsel van overtuigingen en praktijken met betrekking tot heilige dingen, dat wil zeggen dingen die apart zijn gezet en verboden zijn; overtuigingen en praktijken die allen die zich eraan houden verenigen tot één enkele ethische gemeenschap die een kerk heet.’
 
De ELG Zeist wil haar onafhankelijkheid en identiteit zo lang en zo specifiek mogelijk handhaven. Dit kan binnen een groep mensen die van oudsher is opgegroeid in deze traditie. Als groep lutheranen staan wij in een steeds gedifferentieerdere samenleving. Aan de andere kant bevindt zich een geïndividualiseerde generatie die de eigen ervaring of de ervaring van anderen gebruikt om uitspraken te doen over geloof en samenleving. Ideeën over geloof zijn meer dan vroeger aan verandering onderhevig en mensen voegen zich moeilijker gedurende langere tijd  in ideologische verbanden. Het is daarom heel moeilijk voor een traditionele geloofsgemeenschap als de ELG Zeist om buiten de eigen kring leden en belangstellenden aan te trekken. Dit is echter wel essentieel voor het voortbestaan, omdat de eigen achterban vergrijst.
 
Het verenigingsproces van de PKN wordt door velen binnen de ELG als bedreigend (verlies lutherse identiteit) gezien. Door anderen wordt het als een noodzakelijk krachtenbundeling gezien, omdat ook bij hervormden en gereformeerden de kerkelijke belangstelling terugloopt.  In Zeist wordt nu door hervormden, gereformeerden en lutheranen gesproken over de vorming van een protestantse gemeente in Zeist. Het moet een vereniging van de protestantse gemeenten in Zeist worden. De ELG doet aan deze gesprekken mee onder voorwaarde dat de gemeente binnen dit verband een lutherse streekgemeente kan blijven.
 
In verschillende delen van het land fuseren lutherse gemeenten tot bovengemeentelijk niveau. De aantrekkelijkheid hiervan is erg afhankelijk van de positie van deze gemeenten (vult men elkaar aan). Een samenvoeging van Zeist en Utrecht zou de facto neerkomen op het opheffen van de ELG Zeist. Het opheffen van een gemeente kost gemiddeld 40% aan leden. Wanneer het alternatief vervolgens in een andere plaats ligt zal dit percentage waarschijnlijk hoger zijn.  Wij moeten wij ons afvragen hoe wij voor de lutheranen in Zeist een kerkelijke toekomst en bijbehorende pastorale zorg borgen. Verder willen wij onze kapel behouden voor onze kerkdiensten.
 
Visie en kernactiviteiten
Gezien de beperkte omvang van de gemeente en de daarmee samenhangende beperkte menskracht en middelen, moeten we goed kijken welke activiteiten we op ons nemen en welke niet. We moeten daarin scherpe keuzes maken, anders pretenderen we dingen die we niet kunnen waarmaken.
 
In een kerkelijke gemeente zoeken mensen onder andere geborgenheid en richtlijnen (geen regels) voor hun gedrag. De basis voor gedrag ligt in de individuele motivatie van mensen en die motivatie komt voort uit de fysieke, emotionele, mentale en spirituele behoeften die mensen hebben. De relatie van menselijke behoeften tot motivatie kunnen we schematisch weergeven:
 

 
Veel van deze menselijke behoeften kunnen binnen een kerkelijke gemeente worden bevredigd. Daarmee kom je ook tegemoet aan de persoonlijke motivatie en beïnvloed je het gedrag.  Binnen de Evangelisch-Lutherse Kerk is het Evangelie daarbij het uitgangspunt.
 
Wij herkennen ons in de visie op de lutherse identiteit zoals die gegeven is door prof. dr. M.A. Matthias op de lutherse kerkenradendag in Woerden op 28 februari 2015.
1.  Schepper van alle goeds
Luther spreekt over God als een grotendeels verborgen God die ons kennisvermogen te boven gaat. Deze verborgenheid van God geeft ons vrijheid en ruimte om te leven en vraagt van ons dat wij verder leren kijken dan naar onze ervaarbare wereld om een vermoeden te krijgen van het Oneindige dat onze eindige schepping omgeeft.
 
2. Verlosser van ons verleden
Volgens Luther is wat wij in de kerk de vergeving van zonden noemen een onderbreken van de spelregels van rechtvaardigheid. Als God zonden vergeeft verbreekt Hij de verbinding tussen de persoon en zijn daden. God is rechtvaardig als Hij barmhartig is. In onze persoonlijke relaties mogen wij proberen deze barmhartigheid van God gestalte te geven.
 
3. Geest van creativiteit
Christelijke hoop heeft te maken met een geestelijke werkelijkheid die de materiële werkelijkheid overstijgt. Deze geestelijke werkelijkheid kun je niet vasthouden maar kun je door Gods Geest ervaren waar mensen bij elkaar komen om samen te vieren en gemeenschap te beleven.
 
Bovenstaande is uitgewerkt in Annex 3.
 
Behoud van de eigen identiteit houdt in het uitdragen van deze traditie. Hiermee geven wij ook invulling aan de opdracht die de Evangelisch-Lutherse Synode heeft vanuit de kerkorde van de Protestantse Kerk: het levendig houden van de lutherse traditie aan de kerk als geheel.
 
De kernactiviteiten van de ELG Zeist bestaan uit:

• het houden van een wekelijkse eredienst volgens de lutherse traditie in de eigen kapel

• het verschaffen van pastorale zorg

• het verrichten van diaconale hulp

• het organiseren van gespreksgroepen (leerhuis op derde donderdag)

• het organiseren van bijzondere activiteiten (bijv. een avonddienst op Hervormingsdag)

 
Noodzakelijke ondersteunende activiteiten hierbij zijn:

• het communiceren van (voorgenomen)activiteiten via Opgang, nieuwsbrieven en de website

• het bijhouden van de ledenadministratie en het voeren van een financiële administratie

• het onderhouden van het kerkgebouw

• het deelnemen aan plaatselijk en regionaal overleg over kerkelijke aangelegenheden

Beleidsvoornemens
Op grond van de voorafgaande overwegingen neemt de ELG Zeist zich voor de periode 2015 – 2018 het volgende voor:

• de gemeente hecht aan haar eigen identiteit die geworteld is in de lutherse traditie. Zij wil zich inzetten voor het levendig houden van de lutherse traditie in de gemeente en in de kerk als geheel. Hiertoe wordt wekelijks in de Lutherkapel een dienst gehouden volgens de lutherse liturgie. Er wordt naar gestreefd voorgangers en organisten te vinden die dienstig zijn dit doel te bereiken. We proberen goede nieuwe voorgangers en organisten te vinden om die voorgangers die te oud worden of gezondheidsproblemen hebben te vervangen.
• we willen tien maal per jaar een burendienst organiseren rond een bepaald thema. Onder het motto: ‘Een goede buur…’ We nodigen de buren van de kapel uit voor deze diensten en vragen de kerkgangers ook hun buren mee te nemen. Aan deze diensten zullen, indien mogelijk, ook musici, zangers of koren meewerken.
• ​we organiseren bij bijzondere gelegenheden, bijvoorbeeld met Hervormingsdag of in de adventstijd, bijzondere diensten, waarbij ook leden van andere gemeenten worden uitgenodigd. Op elke derde donderdagmorgen in de maand (behalve zomers) organiseren we een leerhuis in de kapel. Deze bijeenkomsten organiseren wij in samenwerking met het Witte Kerkje.
• vier maal per jaar nemen wij deel aan een oecumenische dienst georganiseerd door de Raad van Kerken in Zeist. Om het jaar zijn wij gastheer van een dergelijke dienst en wel op Hemelvaartsdag. Op deze wijze willen wij ook onze kapel meer bekendheid geven buiten de eigen kring.
• in 2016 loopt de garantiesubsidie af voor het werk van de pastorale werkers. Wij zullen bezien of en in hoeverre dit noodzakelijke werk, zeker in een gemeente met veel ouderen, kan worden gecontinueerd. Wij zullen ook bezien hoe de bezoekersgroep voldoende bemenst kan blijven. 

• we kiezen, zoals gebruikelijk, jaarlijks een diaconaal project dat kleinschalig is en waarbij de lijnen met de uitvoerders van het project kort zijn. 

• we vinden dat het voortzetten van de lutherse traditie in Zeist  het best kan worden gewaarborgd vanuit onze eigen kapel. De kapel is klein (maximaal 100 bezoekers) en dat is een voordeel heden ten dage. Om de kapel tot een aantrekkelijke plaats van samenkomst te houden moet permanente aandacht aan het onderhoud worden geschonken. Wij hopen dat ook andere gemeenten gebruik willen maken van onze kapel, wanneer dat hen uitkomt. 

• in Zeist wordt gepraat over de vorming van een Protestantse Gemeente Zeist. Wij praten daarover mee op basis van gelijkwaardigheid en op voorwaarde dat wij onze lutherse identiteit kunnen bewaren en kunnen blijven functioneren als een streekgemeente. De Evangelisch-Lutherse Kerk maakt deel uit van de Protestantse Kerk. Wij kunnen en willen ons in Zeist niet afzonderen van onze medechristenen. Wij willen gezamenlijk naar oplossingen zoeken om ook voor de toekomst in Zeist een voldoende gevarieerd aanbod te houden aan kerkelijke voorzieningen. 

• we blijven speciale betrekkingen onderhouden met de andere lutherse gemeenten in de provincie Utrecht. De vier gemeenten Amersfoort, Utrecht, Woerden en Zeist gaan door met hun jaarlijkse ontmoeting op de regiodag, waarbij we roulerend gastheer zijn.

• we zullen een oplossing moeten vinden voor de invulling van functies in de kerkenraad. In de komende periode waarin dit beleidsplan loopt, lopen de maximale termijnen van 12 jaar af van alle kerkenraadsleden.

Bovenstaande voornemens zullen de komende jaren door de kerkenraad nader worden uitgewerkt.
De algemene doel van dit beleidsplan is een levensvatbare en gezonde gemeente. Robert Warren noemt in zijn ‘Handboek Gezonde Gemeente’ zeven kenmerken van een gemeente die gezond is en bloeit:
1.Bezield door geloof
2.Een naar buiten gerichte blik
3.Op zoek naar wat God wil
4.De kosten van verandering en groei onder ogen willen zien
5.Leven als een echte gemeenschap
6.Ruimte scheppen voor iedereen
7.Je beperken tot een paar taken en die goed doen
 
Met dit beleidsplan hopen wij een bijdrage te leveren aan de instandhouding van de lutherse traditie in Zeist.  
 
 
Annex 1 – Financiële meerjarenprognose ELG Zeist
 

 
Toelichting
Op bovenstaande financiële prognose is weergegeven op welke wijze de ELG Zeist zich  in vijf jaar zal gaan ontwikkelen. Wij teren bijna € 17.000 in op onze beperkte reserves. De subsidie voor pastoraal werk loopt af in maart 2016. Wij zullen proberen nieuwe financiële bronnen aan te boren, maar als dat niet lukt, zullen we geen pastoraal werker in dienst kunnen houden. De kosten van de koster zijn per 2016 lager gesteld. De huidige koster hoopt dan 76 te worden. Wij zullen dan, en mogelijk eerder, een invulling van het kosterschap realiseren tegen minder kosten. Helaas slagen wij er niet in om nieuwe leden te werven. De inkomsten zijn optimistisch geschat. Het valt te vrezen dat bij een verdere daling van het ledental, de inkomsten steeds verder onder druk komen te staan. In deze begroting is geen rekening gehouden met eventuele grote giften of met legaten.
  
Annex 2 – Evaluatie beleidsplan 2011 – 2014
Het vorige beleidsplan (2011 – 2014) bevatte zeven concrete beleidsvoorstellen die aan de leden van de gemeente ter goedkeuring zijn voorgelegd. De gemeenteleden hebben hier vervolgens mee ingestemd. Hieronder staan deze maatregelen nogmaals met daarbij de stand van zaken.
 
Voorstel
De gemeente hecht aan haar eigen identiteit die geworteld is in de lutherse traditie. De gemeente wordt geconfronteerd met een stagnerend en vergrijzend ledenbestand. Hierdoor wordt het draagvlak van de gemeente bedreigd. De gemeente zal zich de komende periode gaan beraden op de vraag welke consequenties dit heeft voor de toekomst door enerzijds de wervende kracht van de gemeente zo groot mogelijk te maken en anderzijds te kijken in hoeverre samenwerkingsvormen met andere kerken het draagvlak van de gemeente kunnen verbeteren.
 
Resultaat
De gemeente is in de afgelopen periode verder teruggelopen in ledental. Het kerkbezoek daalde ook, maar niet proportioneel. Er is een vaste kern van trouwe bezoekers  en een vaste groep mensen die financieel bijdraagt. De groep leden wordt echter gemiddeld steeds ouder en er is geen aanwas van onderop. De gemeente is door het specifiek lutherse karakter voor buitenstaanders geen voor de hand liggend alternatief. Daarbij komt dat de gemeente erg in zichzelf gekeerd is en een gesloten indruk maakt.
De leden hechten erg aan de lutherse identiteit, die zich voornamelijk uit in de liturgie. Inhoudelijk is men nauwelijks bezig met de identiteit en die wordt zeker niet uitgedragen of ingebracht in grotere verbanden.  De voorgangers die wekelijks de diensten leiden laten in meerderheid een vrij traditioneel geluid horen.
Door contacten met andere PKN-kerken en met kerken in de Raad van Kerken richt de gemeente zich de afgelopen twee jaar meer naar buiten. Door mee te doen in het blad Opgang weten buitenstaanders nu ook dat er een evangelisch-lutherse gemeente is in Zeist. Concrete samenwerkingsverbanden zijn er niet, hoewel er het afgelopen jaar intensiever contact is met Het Witte Kerkje.
 

Voorstel
Om de wervende kracht te vergroten is de gemeente in alles gericht op de ontvangst, begeleiding en zorg voor mogelijke gasten. Gasten komen niet vanzelf. Voor veel mensen is de drempel van de zondagse kerkdiensten hoog. Gastvrijheid zoekt een balans tussen vrij laten en hartelijk welkom heten. Gasten krijgen de ruimte. Ze mogen zichzelf zijn, hun vragen stellen, verkennen. De koster fungeert als gastheer bij de ingang en geeft nieuwkomers een welkomstbrief met informatie. Het koffiedrinken na afloop van de dienst is een goede gelegenheid nader kennis te maken met de gasten.  
 
Resultaat
Recentelijk is begonnen met burendiensten, waarvoor de buren van de kerk worden uitgenodigd. De eerste ervaringen zijn positief, hoewel het een nog pril experiment is. Af en toe komt er op zondag in de reguliere dienst een bezoeker in de kapel. De ontvangst is altijd hartelijk, maar meestal blijft het bij een incidenteel bezoek, een enkele uitzondering daar gelaten.
 

Voorstel
Kinderen zijn niet alleen de toekomst van de kerk, ze zijn vooral deel van de kerk van nu. Ze worden gedoopt, er wordt gebeden om een zegen over hun leven. De opvoeding is een verantwoordelijkheid van de ouders. Ze beloven bij de doop hun kinderen voor te gaan in geloof. De gemeente heeft daarin ook een taak. Kinderen zijn welkom, ze worden met vreugde en vriendelijkheid ontvangen. We kennen hun namen. Er is kinderopvang gedurende de dienst.
 
Resultaat
Het enige gezin dat regelmatig met kinderen (drie) de kerk bezocht is verhuisd naar het buitenland. Daarmee is de kinderkerk overbodig geworden. Ook jongeren bezoeken de kerk niet. De jongste bezoekers zijn vijftigers.
 

Voorstel
De gemeente draagt zorg voor goede communicatie, intern en extern. Zonder goede communicatie en PR zal het niet lukken om nieuwe belangstelling te wekken voor de gemeente.  Je kunt van alles in huis hebben, maar mensen zullen niet mee gaan doen als niemand ervan hoort. De gemeente beschikt over een uitgebreide website en geeft zes maal per jaar een berichtenblad uit. Sporadisch verschijnen er stukjes in de plaatselijke pers. Communicatie leeft van herhaling. Mensen lezen weinig en vangen ook niet alles in één keer op. De beste communicatie is nog altijd die van mond tot mond. De gemeente die in gesprek is en uitnodigt. Dat is altijd effectiever dan een folder in de bus. Is de taal van de kerk altijd toegankelijk voor gasten? Wat bedoelen we met grote woorden als genade, barmhartigheid en gerechtigheid? Verhalen en voorbeelden helpen.    
 
Resultaat
De communicatie verloopt via een tweewekelijkse rubriek in het plaatselijke PKN-blad Opgang. De gemeente heeft ook een eigen website, die recentelijk is gerenoveerd. Verder krijgen de gemeenteleden ongeveer vier maal per jaar een nieuwsbrief (per email of per post). Het programma van het leerhuis op donderdagmorgen en andere activiteiten (kaarsen maken) wordt opgenomen in de Forumgids.
De leden die dit op prijs stellen worden thuis bezocht door de pastorale werkers en de leden van de bezoekersgroep. Elke zondag is er na de dienst koffiedrinken, waarbij ook nieuws wordt uitgewisseld. Bij de burendiensten worden de buren van de kerk via een brief op de hoogte gesteld van de komende evenementen en uitgenodigd die bij te wonen.
 

Voorstel
De pastorale zorg wordt grotendeels verzorgd door de heer Lotterman. Er is een bezoekerskring gevormd, die thans nog onvoldoende functioneert. Pastor en bezoekers werken nu nog te veel langs elkaar heen. Er kan meer worden samengewerkt. De pastor heeft daarin een coördinerende en sturende rol. De bezoekers zullen, om hem daarvoor tijd te geven, zelf meer bezoeken gaan afleggen. Er zal ook gekeken worden naar uitbreiding van de bezoekerskring. Het pastoraat is als het cement in de gemeente. Zonder pastoraat geen onderlinge betrokkenheid. De pastorale zorg is gericht op ‘alle mensen die de Heer op onze weg brengt’ (Dienstboek). Dat vergt een attente houding, het vermogen om met aandacht te luisteren.
 
Resultaat
Het aantal uren voor het pastoraat is uitgebreid van vijf naar acht uur. Dit kon dankzij een garantiesubsidie van het Bureau Steunverlening van de PKN. De subsidie geldt voor drie jaar. Naast de heer Lotterman is mevrouw Van Zanten aangetrokken. Haar rol is onder meer om meer structuur en sturing in het pastoraat te brengen. Dat is ook gelukt. Een grote groep leden wordt regelmatig bezocht en er is een maandelijkse bijeenkomst op een donderdagmorgen voor de oudere leden.
 

Voorstel
De gemeente wil meer structuur geven aan het organiseren, eventueel met andere kerken, van lezingen en gesprekskringen. Lezingen over boeken of films die aanleiding geven tot een gesprek zijn ook interessant voor mensen buiten de kerk. ‘Laagdrempelig’ is niet hetzelfde als ‘eenvoudig’. Soms zijn mensen geïnteresseerd in pittige stof. Als ze maar de vrijheid krijgen om zelf hun mening te vormen en hun vragen te stellen. Mensen willen niet bepreekt worden. Samen leren, ook met mensen van buiten of aan de rand van de kerk. Het brengt je bij andere vragen en wellicht nieuwe antwoorden. In de vroege kerk werden christenen pas na een lange ‘leerweg’ gedoopt. Geloven is niet een ‘sprong in het diepe’. Het is niet ‘je gelooft het of niet’; er valt over te praten. Er zijn argumenten.  Paulus ging in Athene het gesprek aan met filosofen van zijn dagen (Handelingen 17). Hij zocht aansluiting bij hun denken en was tegelijk heel duidelijk over zijn boodschap.  
 
Resultaat
Tot op heden is er alleen op de donderdag morgen (elke maand) een leerhuis. Het is overigens nog moeilijk genoeg om dat te organiseren met zo weinig menskracht. Sinds kort wordt dit samen georganiseerd met het Witte Kerkje. De samenwerking met het Witte Kerkje heeft er toe geleid dat één van de avonden ‘Religie en cultuur’ in 2015 een lutherse invulling krijgt (Klaas Touwen in april 2015). In de Forumgids van de Raad van Kerken worden de morgens vermeld. Voor avond- bijeenkomsten is – mede door de hoge leeftijd van de leden – geen belangstelling.
 

Voorstel
De gemeente zal er de komende periode in moeten slagen de financiën in evenwicht te brengen. Dat kan door de inkomsten te laten stijgen of de kosten te verlagen. Verlaging van kosten leidt tot een vermindering van dienstverlening. Stijging van de inkomsten kan door toename van leden en financieel bijdragende belangstellenden.  In deze sfeer wordt ook voorgesteld een nieuwe categorie belangstellenden te creëren: ‘Vrienden van de Lutherkapel’. Hierbij wordt gedacht aan mensen die de Lutherkapel een goed hart toedragen, zonder dat zij het religieus gedachtegoed kunnen onderschrijven. Er zal ook met nog meer inzet dan nu naar gestreefd worden de kapel en de benedenzaal te verhuren aan anderen. Lukt dit alles niet dan zijn bezuinigingen onvermijdelijk.
 
Resultaat
De gemeente is er in geslaagd om de financiën beter in evenwicht te krijgen dankzij de subsidie van het Bureau Steunverlening en het verhuren van de benedenzaal voor twee avonden in de week. Een categorie ‘Vrienden van de Lutherkapel’ hebben wij nog niet gekregen, omdat wij belangstellenden daarvoor onvoldoende kunnen bieden. Misschien biedt de serie burendiensten in 2015 mogelijkheden voor een categorie ‘vrienden’(er van uitgaande dat de subsidie hiervoor wordt toegekend).
Door de te verwachten verdere krimp van het aantal leden, zal de financiële positie steeds moeilijker worden. De gemeente leeft op te grote voet. In 2015 zullen we moeten nadenken in hoeverre we nog bezuinigingen kunnen doorvoeren en of er nog mogelijkheden zijn om de inkomsten te verhogen. Ook de kerkenraad kan niet al de zaken die op haar weg komen aanpakken. De maximale zittingstermijn van de kerkenraadsleden is ook bijna bereikt. Hierdoor komt de bestuurlijke continuïteit in gevaar. Veel leden verwachten dat we als lutheranen nog heel lang elke zondag bijeen kunnen komen zoals we dat jaren lang hebben gedaan. We zullen realistisch moeten zijn en ons dienen te realiseren dat we de komende periode, waarin het nieuwe beleidsplan loopt, een nieuwe opzet zullen moeten ontwikkelen. Doen we dat niet of lukt dit niet, dan zullen we als zelfstandige gemeente het in de genoemde periode niet redden.
 
 
Annex 3 – Visie en missie ELG Zeist
Wij herkennen ons in de visie op de lutherse identiteit zoals die gegeven is door prof. dr. M.A. Matthias op de lutherse kerkenradendag in Woerden op 28 februari 2015.

1.  Schepper van alle goeds
Luther spreekt over God als een grotendeels verborgen God die ons kennisvermogen te boven gaat. Deze verborgenheid van God geeft ons vrijheid en ruimte om te leven en vraagt van ons dat wij verder leren kijken dan naar onze ervaarbare wereld om een vermoeden te krijgen van het Oneindige dat onze eindige schepping omgeeft.

2. Verlosser van ons verleden
Volgens Luther is wat wij in de kerk de vergeving van zonden noemen een onderbreken van de spelregels van rechtvaardigheid. Als God zonden vergeeft verbreekt Hij de verbinding tussen de persoon en zijn daden. God is rechtvaardig als Hij barmhartig is. In onze persoonlijke relaties mogen wij proberen deze barmhartigheid van God gestalte te geven.

3. Geest van creativiteit
Christelijke hoop heeft te maken met een geestelijke werkelijkheid die de materiële werkelijkheid overstijgt. Deze geestelijke werkelijkheid kun je niet vasthouden maar kun je door Gods Geest ervaren waar mensen bij elkaar komen om samen te vieren en gemeenschap te beleven.

Ad 1.
Denkend vanuit Gods almacht komt alles in het leven, goed en kwaad, van God. Wij willen graag Gods bedoeling met de geschiedenis begrijpen en verklaren. Maar God is grotendeels verborgen en wat verborgen is kun je niet uitleggen, het gaat ons kennisvermogen te  boven. Luther houdt daar rekening mee. Daarom is zijn houding tegenover God niet een poging  om het onbegrijpelijke, de bedreiging van het leven te verklaren,  maar een houding van dankbaarheid  voor de vrijheid die God geeft.  Doordat God zich terugtrekt krijgt de schepping ruimte. Het leven is een geschenk om van te genieten en aan anderen te gunnen. Gods verborgenheid is een teken van zijn scheppende liefde.
Daarbij komt dat, als Luther spreekt over God in zijn verborgenheid, hij een vermoeden laat zien van het Oneindige dat onze eindige schepping omgeeft.  Als wij verder leren kijken dan naar onze ervaarbare wereld kunnen wij daarvoor een gevoel krijgen.

Ad 2.
Rechtvaardigheid ligt aan de basis van een goed functionerende samenleving waar aan iedereen recht wordt gedaan. Vanuit die gedachte zou de kerk zich moeten inzetten voor rechtvaardigheid. Wij willen vrij zijn en verantwoordelijk voor onze daden. In een samenleving die uitsluitend is gebouwd op rechtvaardigheid staat centraal wat wij doen.
God stelt centraal wie wij zijn.  Vanuit zijn barmhartigheid verbreekt Hij de verbinding tussen de mens en zijn daden. Door de mens niet verantwoordelijk te houden voor zijn daden en hem onder zijn hoede te nemen verlost Hij hem van zijn verleden.
Daarom is het belangrijk dat wij barmhartigheid leren. Als wij vasthouden aan de principes van rechtvaardigheid beoordelen en veroordelen we onszelf en elkaar. Barmhartigheid scheidt de mens van zijn daden, stelt de mens hoger dan zijn daden. Het is een voorbeeld voor onze persoonlijke relaties en voor een goed rechtsstelsel. Dat is lutherse vrijheid: niet iets opeisen voor jezelf, maar anderen gunnen los te komen van wat hen in hun leven bedreigt.

Ad 3.
Wij leven in een technische werkelijkheid die ons perspectief op de wereld beperkt. We moeten opnieuw leren oog te hebben voor de verborgen, geestelijke dingen achter de werkelijkheid, het wonder van de natuur, van de kunst, van mensen. Deze dingen kun je niet vasthouden zoals materiële dingen, alleen beleven als ze gebeuren.
De christelijke hoop heeft te maken met deze geestelijke werkelijkheid. Die hoop wordt werkelijkheid waar mensen samen vieren en gemeenschap beleven. De lutherse kerk schrijft dit toe aan de Heilige Geest, die ons roept, vergadert, verlicht en heiligt.