Gemeente van onze Heer Jezus, lieve mensen.

De geschiedenissen van deze morgen! Zijn dat geen verhalen waar we vandaag de dag niet zo veel meer mee kunnen? Wonderen? Ach, dat hoort toch tot een vergane traditie? Swaab heeft al lang aangetoond dat het meeste gewoon in de hersenen gebeurt, en dat alles wat we waarnemen in ons lichaam in wezen biochemische processen zijn, uitstekend te verklaren met biologie en neurowetenschappen. En iemand als Dawkins vindt het geloof in een God, en zeker een God die wonderen zou doen, ronduit gevaarlijk. We moeten niet denken dat dit denken alleen maar voorkomt bij mensen aan de rand van de kerk of buiten de kerk, zoals Swaab. En het zijn bepaald niet de geringste denkers van deze tijd! Is het een wonder dat veel mensen de verhalen, de geschiedenissen van deze morgen niet als geschiedenis kunnen zien en eerder ze als vervreemdend ervaren? Wat moeten we ermee? Zeker, met die derde lezing, uit 1 Corinthiërs, daar kunnen we nog wel wat mee: het loflied op de liefde is nog steeds geliefd, buiten en binnen de kerk, en ook in andere religies komen vergelijkbare teksten voor, oergevoel van communicatie.

En daarnaast: twee lezingen met een teken. En vanmorgen kijken we in het bijzonder naar dat teken van Hizkia. De precieze datum van de gebeurtenis van de genezing van Hizkia die door Jesaja is opgetekend weten we niet, wel dat de zonnewijzer die tien treden terugkeerde, mogelijk een zonsverduistering is geweest, die plaatsvond op 14 maart 711 voor Christus, om 11 uur in de ochtend. Dat is simpel met sterrenkunde terug te rekenen. Voor ons: sterrenkunde, voor de mensen in de tijd van Hizkia: teken van de Heer en ook dat verschijnsel komt al eens eerder terug, namelijk in het boek Jozua.

Hoog tijd om te kijken naar die geschiedenis van Hizkia. Ook al zo merkwaardig, in het profetenboek Jesaja. In profetenboeken verwacht iemand oproep tot omkeer, waarschuwing, bemoediging in een tijd dat het moeilijk is of wordt, maar een genezingsverhaal? En komt dit verhaal ook al niet eerder in het Eerste Testament voor? Herhaling in 2 Koningen, in Kronieken en in Jesaja. Is Kronieken een historisch getint boek, en geldt dat in de Hebreeuwse Bijbel tot de geschriften, de Koningsboeken horen bij de vroege profeten en zijn in de Joodse canon dan ook onder de profetenboeken opgenomen. Blijkbaar is er iets in het leven van Hizkia dat als profetisch moet worden geduid. De weergave in Jesaja is het meest uitgebreid: onze lezing wordt onmiddellijk gevolgd door een dankpsalm, die in 2 Koningen en 2 Kronieken niet voorkomt. Bovendien verbindt 2 Kronieken met het begrip ‘op de derde dag zal Hizkia weer in de Tempel zijn’, altijd inleiding tot Gods vernieuwend handelen. In Jesaja gaat vooral H. 36 – H. 39 over Hizkia, bijna woordelijk gelijk aan 2 Kon. 18: 13 – 20: 19, daar ook in het kader van de oproep tot omkeer.

Het eerste deel van het boek Jesaja – tot hoofdstuk 45 – beschrijft de periode tot ongeveer de ballingschap en een korte periode in de ballingschap. Jesaja was de profeet, die de politieke situatie in die tijd goed inschatte, onder leiding van de Geest, en daar dan ook over profeteerde. Koning Hizkia was de vorst die al met zowel Assyriërs als de Babylonieërs te maken had en Jeruzalem was zelfs al belegerd geweest. In deze periode wordt Hizkia ziek en ontvangt hij genezing. Vandaar ook de lofprijzing aan het eind van H. 38.

Juist in een periode waarin de ondergang van Juda bijna zeker is wordt Hizkia, belangrijk voor de periode rond 710 voor Christus, ziek. Is het een wonder dat hij bidt om genezing? Want in eerste instantie moet Hizkia zich goed voorbereiden: het Hebreeuwse werkwoord ‘saw’ voor ‘voorbereiden’ is verwant met de semitische woordstammen siwwa ‘bevelen’ en ‘wasiy’ een testament opmaken. Geen wonder: een erfopvolging kon veel narigheid geven en zelfs burgeroorlogen veroorzaken, dat zou de hele lijn die Hizkia had uitgezet voor de hervorming van Juda in gevaar kunnen brengen en een ballingschap alleen maar dichterbij.

We weten het resultaat: Jesaja mag koning Hizkia heling aanzeggen en hij krijgt er nog 15 jaar bij. Opnieuw een kans voor Juda om zich om te keren en af te keren van afgoderij en onrecht. Bij Jesaja heeft heling altijd te maken met het ontvangen van een nieuwe kans.

Hizkia staat al met één been in het graf met zijn ernstige ziekte. Is het een wonder dat hij het piepend uitroept? En komt zo’n levensgevoel niet verdraaid bekend over bij velen die met ernstige ziekte te maken hebben (gehad)? Opvallend is het teken van die teruggaande zon. In de cultuur van de omliggende landen, vooral Egypte, stond de zon als symbool van het eeuwige leven. Maar niet hier! God staat boven de zon en Hizkia ontvangt het aardse leven terug. Hij heeft op aarde en taak.

God is geen zonnegod, maar de God van David. Zo wordt Hij hier aangeduid. De God van David. De vorst die vrede bracht en rechtvaardig regeerde, de vorst die ‘een man naar Gods hart’ wordt genoemd. Hizkia beroept zich op deze God en legt daarmee een relatie naar zijn verlangen om God geheel te dienen. God staat boven de natuur als Schepper, maar Hij gaat om met mensen, zoals Jezus in het Tweede Testament om zal gaan met Bartimeüs. Barmhartigheid zal worden bewezen en Bartimeüs mag ziende worden.

Hizkia staat op een kruispunt van de geschiedenis en de ballingschap werpt zijn schaduwen al vooruit. Jezus, zoon van David, Gods Zoon, staat op het kruispunt van de geschiedenis en is helend aanwezig als teken van een Rijk van vrijheid, liefde en vrede. Juist op de kruispunten van ons leven wil de Heer blijkbaar zijn teken stellen, en dat verwijst zowel naar de geschiedenis van hoe Hij omging met de mensen vroeger en hoe Hij omgaat met mensen van nu. Inderdaad. Dr. Swaab mag dan het geloof zien als neurobiologische processen in een bepaald gedeelte van het brein. Hij mag van mij gelijk hebben. Maar wanneer God gaat handelen, dan wordt Hij vanzelf herkend. Zelfs door de dood heen kan dat gebeuren: overgang naar een zijn met God, nieuw leven.

De ziekte van een koning wordt genezen, de ziekte van het volk mag – door de ballingschap heen – tot heling komen. Zou dat niet de bemoediging voor het volk in ballingschap zijn geweest? Zo mogen we ons leven toch als loutering ervaren? Het gaat niet naar de ondergang toe, maar naar opstanding. Niet voor niets is de betekenis van Hizkia ‘de Heer is mijn kracht.’ De kracht van een vorst en een volk die door tegenstand heen heling mocht ervaren. Misschien is dat wel de betekenis voor mensen zoals u en ik: niet het ‘makkelijke’ leven, maar een leven waarin de Heer kan laten zien hoe Hij kracht geeft in onze levenssituaties.

Dan nog wat: nog steeds handelt de Heer op wonderlijke wijze in mensenlevens en stelt daar zijn teken – teken dat verwijst naar een God die ons liefheeft, teken van leven van bovenaf. Opdat we herkennen dat we mensen zijn die zijn bemind en zo leren liefhebben en zo laten zien hoe God de wereld liefheeft, in navolging van Jezus Christus. In Naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Amen.